چای ترش (چای مکی)

hibiscus sabdariffa  :نام علمي

malvaceae     :نام تيره

حوزه پراكندگي: این گیاه بیشتر در مناطق حاره ای کشت و کار  میشود.

تيپ رشد: علفی یکساله

گياهشناسي: چای ترش گیاهی است یک ساله یا چندسللاله و مللی توانلل د بله

صورت درختچه ای و در حدود 2-3 متر ارتفاع داشته باشد. برگهلای 5-3 وجهی سبز مایل به زرد گلهلای زرد بلا کاسلبرگ هلای سلبز کله بعلد از رسیدن میوه، کاسبرگها قرمز رنگ می شوند.

تراكم گياهي: در روش کشت نشایی زملانی کله گیاهچه ها به ارتفاع 5/7 -11 سانتیمتر رسیدند، بله فواصلل روی      ردیللف 5/1 تا 1 متر و فواصل بین ردیف 2 – 5/2 متر نشاء میشوند. اما بلذرها معملولا  بله طور مستقیم در مزرعه، به مقدار 1-6 بذر در هر کپه کشت میشوند، کپه ها بله فاصله 5/1 -5/1 متر روی ردیلف و 5/1 -3 متلر بلین دو ردیلف ملی باشلد، در مرحله 2 -3 برگی گیاهچه ها به میزان 51 درصد تنک میشوند.

عمليات آماده سازي بستر و كوددهي : چون گیاهی با ریشه هلای عمیلق اسلت در تهیله بستر بذر شخم عمیلق تلا عملق 31 سانتیمتر توصیه میشود.

زمان و روش كاشت: رایج ترین روش تکثیر چای ترش به وسیله بذر اسلت و کمتلر بله وسلیله قلمله تکثیر میشود. تکثیر با قلمه موجب تولید بوته های کوتاه می شود. اگر این گیاه فقلط برای تولیلد کاسلبرگ کشلت شلود، زملان مناسلب کشلت در اردیبهشلت ملی باشلد. اگر کشت برای شاخ و برگ باشد بذر را میتوان در اسفند و بدون تنلک کلردن کاشت. بلذرها بیشلتر در ابتدای بهار در گلخانه های گلرم کشلت ملی شلود و بله سرعت رشد میکند.

ميزان آبياري: این گیاه دورههای خشکی را تحمل میکند و دوره های خشکی در ماه های آخر رشد مطلوب است. منلاطقی که بارندگی کم و ناکافی باشلد آبیلاری ملنظم میتواند نتیجه مؤثری داشته باشد. میزان بارندگی سالیانه مناسلب بللرای رشللد گیاه چای ترش 511-3511 میلیمتر است.

خاك مناسب: عمق خاک مزرعه از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. این گیاه اکثر خاکها، شنی، متوسط لومی و رسی رشللد خلوبی دارد و اسیدیته خاکهای اسیدی، خنثی، قلیایی را تحمل می کند. مناسبترینpH  5/5-5/7 اسلت . چللای تللرش بلله شلرایط غرقلابی یلا آب ایسلتادگی حساس است.

زمان برداشت: شروع گلدهی در چای ترش از شهریور تا مهر بوده و برداشلت کاسلبرگ هلا در ماههلای آبلان و آذر انجلام میگیرد. اولین میوه ها سه هفته بعد از گللدهی آملاده برداشت میشوند. میوهها باید قبل از ظهور هرگونلله بافللت چللوبی در کاسلبرگ جمع آوری شوند. در این مرحله کاسبرگهلا نلازک، پیچیلده و گوشلتی بلوده و کپسولها بله آسلانی جلدا میشلوند . کاسبرگها حدودا  11-51 روز بعد از ریلزش گلبرگها به حداکثر اندازه خود میرسند. جدا کردن کاسلبرگهلا از کپسللول و خشک کردن آنها باید در حداقل زمان ممکن انجام شود.

اندام مورد استفاده: چای ترش به عنوان طعلم دهنلده در کیلک، شلکلات، بسلتنی )پلودر آسیاب شده کاسبرگ آن( استفاده در صلنعت نسلاجی در تولید نلخ و ریسمان )الیاف به دست آمده از ساقه(، در صنعت کاغذسازی )به دلیل دارا بودن فیبر و میزان سلولز بالا، کاغذ بلا کیفیلت بلالا(، در تهیه زغال چوب هم استفاده میشود. دانه و کنجاله بذر چای ترش در تغذیه طیور استفاده میگردد.  کنجاله دانه چای ترش در کشور نیجریه در سطح قیملت کنجالله سلویا اسلت. بنابراین استفاده از آن در جیره طیلور باعلث کلاهش قیملت جیلره نسلبت بله کنجاله سویا میشود.

عملکرد خشك شده گياه: عملکرد قسمت سبز گیاه )قسمت هوایی ( 11 -51 تن در هکتلار گلزارش شده است. نسبت خشک کردن 11 به 1/1 اسلت یعنلی از هلر 1/15 کیللوگرم کاسبرگ تازه 99/1 کیلوگرم کاسبرگ خشک تهیه میگردد.

میانگین محصلول 251  کیلوگرم در هکتار است، اما تا 751 کیلوگرم در هکتار نیلز گلزارش شلده است. میانگین تولید فیبر 1711 کیلوگرم در هکتار تا 3511 کیلوگرم در هکتار نیز گزارش شده است. میزان فیبر در ساقه هلا حلدود 5 درصلد اسلت.

عملکلرد فیبلر 1 -1 تلن در هکتلار گلزارش شلده اسلت. معملولا  عملکلرد فیبلر 1611 کیلوگرم در هکتار میباشد.

موارد استفاده: دارویی، بهداشتی