“نقشه پیروزی: اهداف، راهبردها و اقدامات عملی برای انقلاب سبز گیاهان دارویی”
با توجه به ویژگی های منحصر به فرد دو حـوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی و همچنین طب سنتی، اهـداف، راهبردها و اقدامات این حوزه ها به صورت مجزا و به تفکیک به شرح ذیل ارائه می گردد:
* حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی:
الف) اهداف:
۱- کسب سهم ۲۰ درصد ارزش بازار داروی کشور توسط محصولات تأیید شده مبتنی بر داروهای گیاهی و محصولات طبیعی
۲- کسب سهم ۲۰ درصـد ارزش بازار داروی حـوزه دامپزشکی کشور توسط محصولات تأیید شـده مبتنی بر داروهای گیاهی و محصولات طبیعی
۳ – افزایش صادرات گیاهان دارویی و فرآورده های دارویی گیاهی و فرآورده های گیاهی برای حضور در بین ۱۰ کشور اول جهان
۴ – کسب ۳ درصـد سـهم تولید علم حـوزه گیاهان دارویی و فرآورده های دارویی گیاهی در عرصه جهانی
۵- کسب ۱ درصد سهم ثبت اختراع جهانی در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های آن
۶ – ثبت و تحت پوشش قراردادن کلیـه گونه های انحصاری و بومی و یا در حال انقراض گیاهان دارویی کشور در سامانه های حفاظت ملی
۷ – کاهش سطح برداشت رسمی و غیر رسمی از عرصه های طبیعی به 1000۰ هزار هکتار
۸ – افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی و اسانس دار با توجه به درامد، ارز آوری ومصرف کم اب
ب) راهبردها:
۱- بازنگری، اصلاح، ساده سازی و روزآمد کردن قوانین، مقررات و استانداردهای مربوطه در حـوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی
۲- ساماندهی نظام آموزش، پژوهش و توسعه فناوری و نوآوری درحوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی
۳- ترویج، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی
۴ – ایجاد انسجام و همکاریهای مستمر و مؤثر میان مؤسسات، شرکتها و تشکل های مرتبط با حوزه گیاهان دارویی اعم از دولتی یا خصوصی
۵- گسترش همکاریهای بین المللی در علوم و فناوریهای حوزه گیاهان دارویی
۶- ساماندهی فرآیندها و ساختارهای نظارت و ارزیابـی بـر کلیه فعالیـن و فعالیتها در حـوزه گیاهان دارویی
۷- ساماندهی تولید و توزیع، بـازار و صادرات محصولات و خدمات در ایـن حـوزه و تجاری سازی وبرندیک دستاوردهای علمی و فناوری در آن
۸- ساماندهی مدیریت منابع و حفاظت از منابع پایه با تاکید بر توسعه سطح کشـت پرورش، جمع آوری و فرآوری صنعتی گیاهان دارویی
۹ – حفاظت از گونه های گیاهی انحصاری کشور و جلوگیری از خروج نمونه و یا اطلاعات مربـوط بـه این گونه ها از کشـور
۱۰- بهره گیری بهینه از رهنمودهای اسلامی در عرصه گیاه شناسی، تغذیه و بهداشت و درمان
ج) اقدامات:
۱- آمـاده نـمـودن آئین نامه هـا، طرح هـا و لوایحی به منظور اصلاح و ساده سازی قوانین و ارائـه آنها به مراجع ذیصلاح بـرای تصویب’ (۱)
۱، شماره های داخل پرانتز، راهبرد مربوط به آن اقدام را نشان می دهد
2- تهیه و تدوین استانداردهای ملی بـرای محصولات حوزه گیاهان دارویی و صادرات و واردات آن و ارائه آن به مراجع ذیصلاح بـرای تصویب (۱)
۳ – راه اندازی انستیتو تحقیقاتی ملی و مرکـز بـيـن المللی تحقیق و توسعه در زمینه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی (۲)
۴ – ساماندهی اسناد علمی و میراث دانشمندان اسلامی (۲)
۵ – تسریع، تسهیل و الزام آور کردن مراحل مربوط به ثبت و انجام تحقیقات و آزمایشهای بالینی برای داروهای گیاهی (۲)
۶ – ایجـاد و توسعه گرایش هـا، دوره ها، رشته ها و میان رشته های تخصصی حـوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی با توجه به نیاز کشور و بر اساس آمایش آموزش عالی و پژوهش کشـور (۲)
۷ – استفاده از ظرفیت رسانه ملی و حمایت از اطلاع رسانی در رسانههای عمومی و تخصصی و برگزاری نمایشگاهها و جشنواره های ملی و بین المللی در حوزه گیاهان دارویی(۳)
۸ – استفاده از ظرفیت آمـوزش و پرورش بـرای ترویج اهمیت گیاهان دارویی در سطح آمـوزش ابتدایی تا متوسطه (۳)
۹- ساماندهی و ایجاد تشکلهای قانونی برای ایجاد ارتباط مؤثر و منطقی بین تولید کنندگان بـا مصـرف کنندگان و یا شرکتهای دارویی، همچنین توسعه صادرات در حـوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی (۴)
۱۰ – جـذب، انتقـال و بومی سازی علوم و فناوری های پیشرفته سایر کشورها در حـوزه گیاهان دارویی(۵)
۱۱ – ایجاد نشان تجاری ملی و همچنین نشانهای تجاری مشترک با سایر کشورها برای صادرات محصـولات حوزه (۵)
۱۲- رصد و آینده نگاری توسعه صنعت داروهای گیاهی (۵)
13- ساماندهی و توسعه فعالیتهای اقتصادی مجاز این حوزه مبتنی بر تاییدیه های معتبر و ممانعت از فعالیتهای غیر مجاز (۶)
۱۴ – ایجاد سیستم نظارت بر بازار و مراکز عرضه محصولات و خدمات در حوزه گیاهان دارویی خصوصا عطاریهای سنتی (۶)
۱۵-حمایت از تجاری سازی و تولید صنعتی دستاوردهای بخش گیاهان دارویی و فرآوردههای گیاهی منطبق بر شاخصهای مصوب (۷)
۱۶ -حمایت از پایلوتهای تجاری سازی محصولات روشها و یا فرآیندهای با فناوری بالا و نوآوریهای تأثیرگذار مرتبط با صنعت گیاهان دارویی و داروهای گیاهی (۷)
۱۷ – برنامه ریزی برای پوشش کامل بیمهای داروهای گیاهی ثبت شده (۷)
۱۸ – رصد، شناسایی و معرفی بازارها و محصولات داروهای گیاهی و فرآورده های گیاهی و طبیعی در سطح ملی و بین المللی (۷)
۱۹ -حمایت از تأسیس و ساماندهی مراکز خرید تهیه و توزیع گیاهان دارویی و داروهای گیاهی و فرآوردههای گیاهی و بورس گیاهان دارویی (۷)
۲۰- حمایت از ایجاد مراکز تولید گیاهان دارویی مادری شامل بذر، نشاء، نهال (۷)
۲۱- حمایت از نوسازی و به روز رسانی صنایع مرتبط با فرآوری گیاهان دارویی (۷)
۲۲ – ایجاد مرکز مطالعات بازرگانی بین المللی بسته بندی و برندسازی در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی و ایجاد شهرک صنایع تبدیلی گیاهان دارویی (۷)
۲۳- حمایت از توسعه کمی و کیفی کشت انبوه و زراعت آن دسته از گیاهان دارویی که برداشت بی رویه از آنها به عرصه های جنگل و مرتع کشور آسیب میزند (۸)
۲۴- حمایت از کشت گیاهان دارویی سایر اقلیمها در کشور (۸)
۲۵- برنامه ریزی برای توسعه کشت و اهلی کردن گونههای مهم گیاهان دارویی و دارای ارزش اقتصادی (۸)
۲۶- ایجاد بانک اطلاعات گیاهان دارویی و فرآورده های گیاهی کشور (۸)
۲۷- تقویت و توسعه بانک ژن انواع گونههای گیاهان دارویی انحصاری یا در حال انقراض(۹)
۲۸- تدوین و اعلام فهرست گیاهان دارویی اولویت دار کشور (۹)
۲۹ – ایجاد مرکز تحقیقات دارویی و فرآوردههای گیاهی مورد تأیید در قرآن و روایات (۱۰)
تبصره1 : عرضه داروهای گیاهی انسانی به بازار باید به تأیید وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی برسد.
تبصره ۲ :عرضه داروهای گیاهی دامپزشکی به بازار باید با تأیید سازمان دامپزشکی کشور صورت گیرد.
* حوزه طب سنتی و داروسازی سنتی:
الف) اهداف:
١- کسب سهم ۱۰ درصد ارزش بازار بهداشت کشور بر اساس قواعد و مبانی طب سنتی از جمله رعایت اصول ششگانه سلامت
۲- کسب سهم ۴ درصد ارزش بازار درمان کشور
۳- کسب سهم ۲ درصد ارزش بازار داروی کشور توسط محصولات تأیید شده مبتنی بر داروهای طب سنتی
۴- پوشش بیمه ای مناسب به منظور رسیدن به نرخ پرداخت از جیب ۳۰% در حوزه طب سنتی
۵ – ارتقای سطح سلامت جامعه مبتنی بر توسعه طب سنتی و بهره گیری از اصول ششگانه سلامت و نگرش کل نگر
۶- کسب رتبه نخست منطقه در رفع نیازهای سلامت و پزشکی در حوزه طب سنتی و صدور خدمات دانش فنی و فرآورده های گیاهی و طبیعی به میزان ۲۰ درصد از صادرات.
7- افزایش سالیانه ثبت پتنت در این حوزه در زمینه فرآورده های طب سنتی
ب ) راهبردها:
۱ -بازنگری ،اصلاح ساده سازی و روزآمد کردن ،قوانین مقررات و استانداردهای مربوطه در این حوزه
۲- ساماندهی و تعیین قلمرو فعالیتهای طب سنتی در نظام سلامت و نظام آموزش و پژوهش پزشکی کشور
٣- فرهنگ سازی و اصلاح نگرش جامعه نسبت به جایگاه طب سنتی و استقرار و ترویج روش زندگی و تغذیه سالم بر اساس آموزه های این طب
۴- اصلاح فرآیندها و ساختارهای نظارت و ارزیابی حوزه طب سنتی
۵- ساماندهی و ارتقای ظرفیت علمی تخصصی مهارتهای حرفه ای و جایگاه معنوی نیروی انسانی متخصص و همچنین کتب درسی و منابع مرجع در حوزه طب سنتی و داروسازی سنتی
۶- گسترش همکاریهای علمی و فناوری در سطح بینالمللی در حوزه طب سنتی
۷- گسترش تسهیل و ساماندهی ارائه خدمات در حوزه طب سنتی
۸- پشتیبانی و حمایت مؤثر از تحقیقات بنیادی توسعه ای و کاربردی اولویت دار در حوزه طب سنتی و داروسازی سنتی
۹ – توسعه داروسازی سنتی برای پاسخگویی به مصارف داخلی و رفع نیازهای صادراتی
۱۰ – ایجاد و ساماندهی نهادهای مؤثر در حوزه طب سنتی و داروسازی سنتی و حمایت از مؤسسات معتبر مردم نهاد در این حوزه
۱۱- تعمیق و گسترش بنیانهای معرفتی و فلسفی طب سنتی و ایجاد فرصتهای عملی برای تعامل فعال و هم افزایی طب سنتی و طب مدرن
ج) اقدامات:
1 – هماهنگی و ارتباط گیری مستمر با کلیه مراکز قانون گذاری و اجرایی به منظور پیشنهاد ضوابط و مقررات مورد نیاز این بخش (۱)
۲- بازنگری و تعیین ضوابط و مقررات اعتبار سنجی برای تسهیل تأسیس مراکز آموزشی پژوهشی و خدماتی طب سنتی (۱)
۳- حمایت از ایجاد نهادهای استاندارد و معتبر خدمات طب سنتی و داروسازی سنتی(۱)
۴- تدوین نظام نامه ارائه خدمات سلامت توسط دست اندرکاران طب سنتی ایران به ویژه پزشکان و داروسازان متخصص در این عرصه (۱)
۵- حمایت از به کارگیری خدمات طب سنتی در تمام سطوح نظام ارجاع و پزشک خانواده (۲)
۶- ارائه بسته خدمات طب سنتی ایرانی توسط کلیه تیمهای پزشکی خانواده به عنوان اصلی ترین و عمومی ترین رکن نظام سلامت کشور به آحاد جامعه (۲)
۷- تهیه و تدوین محتوای آموزشی مناسب در خصوص ،مبانی ارزشها، فرهنگ، آداب و میراث پزشکی سنتی و حمایت از الحاق آن به کتابهای درسی آموزش و پرورش (۳)
8- طراحی تدوین و اجرای برنامه توانمندسازی گروههای شاخص اجتماعی در زمینه های طب سنتی و داروسازی سنتی به منظور ایفای نقش برای آگاه سازی عمومی و ترویج آن (۳)
۹ – ترویج آموزههای اسلامی ،قرآن عترت در حوزه سلامت و تغذیه (۳)
۱۰- ترویج سبک زندگی سالم بر مبنای تعالیم اسلامی منطبق بر طب سنتی در برنامه های آموزش عمومی مردم با استفاده از ظرفیتهای رسانه ملی مطبوعات مساجد و سایر اماکن ،مذهبی مراکز سلامتی و سایر اماکن عمومی و سایر روشهای اطلاع رسانی و آگاه سازی عمومی (۳)
11- ترویج رعایت اصول ششگانه سلامت مکتب طب سنتی در میان آحاد جامعه (۳)
۱۲ – طراحی و ترویج الگوی سلامت مادر و کودک بر اساس آموزه ها و تعالیم اسلامی منطبق بر طب سنتی (۳)
۱۳ – تشکیل بانک اطلاعاتی داروهای سنتی در دسترس و ایجاد سامانه ثبت داروهای سنتی و طبیعی و ارائه اطلاعات دارویی (۳)
۱۴- تدوین آئین نامه نظارت بر فعالیتهای حوزه طب سنتی با همکاری نهادهای ذی ربط دولتی و غیر دولتی (۴)
۱۵- طراحی و استقرار مدلهای مناسب ارتقاء کیفیت ارزیابی عملکرد استانداردسازی کلیه فرایندها و خدمات (۴)
۱۶ – نیازسنجی و تعیین ظرفیت نیروی انسانی مورد نیاز برای پذیرش از طریق برنامه های مصوب (۵)
۱۷ – تربیت نیروی انسانی متخصص با ایجاد ،گرایش دوره رشته و میان رشته های تخصصی در زمینههای مختلف طب سنتی بر اساس نیاز و با توجه به آمایش آموزش عالی کشور (۵)
۱۸ – شناسایی و حمایت ویژه از مراکز دانشگاهی ممتاز در عرصه طب سنتی و داروسازی سنتی و اعطای مأموریتهای ملی به این مراکز در جهت رفع نیازهای نظام سلامت کشور (۵)
۱۹ – استفاده از منابع ایرانی اسلامی طب سنتی و ترویج آنها (۵)
۲۰ – شناسایی و صیانت و به کارگیری میراث معنوی و منابع معتبر علمی ضمنی و تصریحی طب سنتی ایرانی اسلامی به ویژه از طریق هماهنگی بین بخشی با سازمان میراث فرهنگی (۵)
۲۱- تدوین کتب مرجع منابع درسی تخصصی و دستورالعملهای کاربردی طب سنتی (۵)
22- استخراج روشهای درمانی سنتی در دو حوزه پزشکی و دامپزشکی و گردآوری منابع شفاهی طب مردمی بر اساس اندوخته های طبی فرهنگهای متنوع فلات ایران (۵)
۲۳ – توسعه و تقویت دورههای آموزشی کوتاه مدت و بازآموزی طب سنتی (۵) نظام آموزش پزشکی کشور (۵)
۲۴ – تبیین ترویج و نهادینه سازی آموزههای مبتنی بر طب سنتی ایرانی اسلامی در
۲۵ – ایجاد زمینه مناسب برای بهره مندی از اندوخته های درمانگران سنتی و انتقال به نسلهای بعدی (۵)
۲۶ – تصویب و انتشار جهانی منشور مبانی نظری طب سنتی ایرانی اسلامی» به منظور درج نام طب سنتی ایرانی اسلامی به عنوان یک مکتب شناخته شده همردیف سایر مكاتب معتبر ،طب در متون اصلی بین المللی (۶)
۲۷- برقراری روابط پایدار و همکاریهای بین المللی و کاربردی با مراکز معتبر طب سنتی ،دنیا به ویژه جهان اسلام (۶)
۲۸ – مطالعات تطبیقی بین نظام طب سنتی ایرانی اسلامی با طب سنتی سایر ملل و طب کلاسیک (۶)
۲۹ – برنامه ریزی برای بهره گیری مؤثر از ظرفیتها تجربیات و آموزه ها و منابع طب سنتی سایر ملل و نیز از ظرفیتهای طب کلاسیک (۶)
۳۰- گسترش پوشش بیمهای خدمات طب سنتی با تأکید بر اصل عدالت اجتماعی (۷)
٣١ – تعرفه گذاری خدمات و متناسب سازی نرخ خدمات دولتی و خصوصی با سایر خدمات سلامت و حمایت بیمه ها از این خدمات (۷)
۳۲- اولویت دادن به خرید محصولات و فرآورده های طب سنتی توسط بخشهای دولتی و خدمات بیمهای این محصولات (۷)
۳۳ -حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی در تولید و تجاری سازی و صادرات محصولات و فرآوردههای طب سنتی (۷)
۳۴- تشویق بیمه ها به سرمایه گذاری در طب سنتی به عنوان طب پیشگیری به منظور کاهش هزینه های درمان (۷)
۳۵ -تولید شناسنامه سلامت در چارچوب مقررات وزارت بهداشت همراه با اخلاط مزاجی برای افراد جامعه (۸)
۳۶- تأسیس و تقویت مراکز رشد واحدهای فناوری در عرصه طب سنتی و داروسازی سنتی (حداقل ۲۰ مرکز در سال چشم انداز) (۸)
۳۷ – راه اندازی حداقل ۵ مجله علمی و پژوهشی به زبان فارسی و بین المللی در زمینه دستاوردهای علمی و پژوهشی طب سنتی و کاربرد آن در طب نوین و کلاسیک (۸)
38- اختصاص حداقل ۵ درصد اعتبارات پژوهشی دانشگاههای علوم پزشکی به پژوهشهای طب سنتی و کاربرد آن در طب کلاسیک و نوین (۸)
۳۹ – تأسیس شبکه تحقیقاتی طب سنتی و توسعه فعالیتهای آن (۸)
۴۰- طراحی و ارائه آموزشهای مداوم کوتاه مدت حین خدمت، به داروسازان در نظام ارائه خدمات طب سنتی (۹)
۴۱- طراحی حمایت و تأمین منابع برای تأسیس و توسعه زیر ساختهای فناوری و تولید و صادرات داروسازی ،سنتی فرآوردههای بهداشتی آرایشی مکمل ها و فرآورده های غذایی بر اساس دانسته های طب سنتی (۹)
۴۲- تأسیس موزه احیاء و حفظ آثار و میراث طب سنتی (۱۰)
۴۳ -حمایت از تأسیس گسترش و توانمندسازی مراکز و موسسات معتبر مردم نهاد مرتبط با حقوق بیماران و ارتقای سطح مشارکت آنها در تصمیم سازی (۱۰)
۴۴- تدوین تصویب و اجرای شیوه نامه ادغام طب سنتی و داروسازی سنتی در نظام ارائه خدمات سلامتی (۱۱).
۴5-ایجاد و حمایت از کرسی نظریه پردازی طب سنتی ایرانی اسلامی (۱۱)
۴۶ – ایجاد گرایشهای میان رشته ای در حوزه طب سنتی و داروسازی سنتی و علوم انسانی علوم ،اسلامی علوم اجتماعی (۱۱)
۴۷- تأسیس پژوهشکده مطالعات معرفتی مبتنی بر بنیادهای نظری فلسفی طب سنتی ایرانی اسلامی (۱۱)